Nhakenhe ame Aboriginal ane Torres Strait arenye teenager-ke utheneke artweye mapele drug arntarne-aretyenhe irrperre arne akurne areye-ketyenge?

  • Aboriginal artworks orange icons on blue backgroun
Targeted Drugs: ,
Bronze

This resource has undergone expert review.

Year:
Foundation Year, Year 1–2, Year 3–4, Year 5–6, Year 7–8, Year 9–10, Year 11–12
Origin

Australian

Cost

Free

Content Especially Suited For

Aboriginal & Torres Strait Islanders

Angkentye alakenhe aneme fact sheet nhenhe-le:

Nhakenhe anteme itneke artweye areye irreye?

Unte apeke arle ampeke artweye, ampe arntarenhe-arenhe arlke, itneke artweye arlke unte kwenhe ameke-arelheme-le anetyeke teenage mapeke, nhenge iterrentye iwenhe akerte apeke rarle itnekenhe aneme mwantyele aretyeke. Unte kene teenagers ngkwinhe areye alpme-ilerle ngkwarle ane drugs arrpenhe areye-arlke ane rtepake arlke, atheke-atheke irretyeke. Tips arrpenhe nhenhe areye arlke araye, alpe akerte rarle akwele nhenhe itne.

1. Ampe ngkwenhe ameke areme-le.

Anetyeke, itnenhe alarkenhe alpme-iletyeke. Nhakenhe-akenke apeke arle itne ameke-arle-areyeke.  Ampe ingkerenenye apele arle warreye-irreme nhenge itneke apeke arle anhelhe-warreme, ane arewampe irreme-le alhwarrpe irreme-le aneme. Itne apeke arle arewampe irremele ane alhwarrpe-irremele warreye irreme-le arlke aneme, wale itne ngkwarle-ke, rtepake-ke ane drugs-ke arlke atheke-atheke irretyenhe. 

Unte kene itneke-nge akwethe ayiye-ke angkerreme-le aweme-le anerle.

2. Ngenhe itne nakemele areme

 

 

Nhakenhe apeke arle iterrentye ngkwinhe aneme ngkwarle-ke uthene ane drugs arrpenhe areye-arlke, wale ampe ngkwinhe areye-le ngenhe areme angkwareme-le arteke aneme. Alakenhe ikwerenge anteme kwerte iwe-tyale ane ngkwarle antywe-tyale ampe ngkwinhe areye itwenge, itnenhe akayake-ileme-le drug ketye.

Unte kene itneke imerne-rle arrkene akngerre kwenhe aneme, ngkwarle uthene drugs arlke kwenye iperre, mwerre-antye anetyeke.  Ampe ngkwinhe areye ilaye ngkwenge ilenhe-tyeke  nthakenhe arle irreke akerte-ke.  Akaltye-le antheme-le altyerre ngkwinheke arrtetyeke ane nhenge sports-ke arlke arrekne-irrmele ametyeke.

 

3. Pamerleye mape antwirreke irremele anetyeke.

 

Ampe teenager ngkwinhe areye arle areme itneke artweye mape kwenhe mwerre antwirreke irreme-le aneme, itne arle mwerre aneme ngkwarle-ke unthe-tyakenhe ane drug-ke arlke untheme-le anetyakenhe aneme. Ampe ngkwinhe areyeke angkerreme-le anetyeke nhakenhe-akenhe ame itne irreme-le aneme.

4. Itne-nge anaye itne akaltye-irremele anerlenge.

 

 

Iterrentye angkerre kwenhe impene anthurre aneme.  Ampe ngkwinhe areye akaltye-le antheme-le ane school werne yerneme-le akaltye irretyeke, itnenhe alkngwalke-ileme arteke, drug iperre akurnentye ilelhe-ketye.  Itnenhe arle unte areme-le rnakeme-le angketyeke, nhakenhe ame itne lyete urlkere aneme.

5. Ngkwarle uthene drugs unthene impeme-le urrpare-tyeke.

 

Ampe ngkwinhe areye kwerte, ngkwarle ane drugs anthe-tyale mwantye-le araye apmere-le arlke yanhe-urlkere aneke-tyenge, ngkwenhe yanhe ulkereke akwete ante irreke-tyenge.  Ngwenge artweye areye ilaye ampe ngkwinhe areye kwerte ane ngkwarle ane drugs areye-arlke anthe-tyale.

 

 

6. Community-nge arne mape mwaremele anaye.

  Sport arlke arteke, arne arrkerne kenhe mape-arlke, nhenge ware itnenhe instrument-ke itnenhe akaltye-le anthaye arrkerne-irretyeke, itnenhe rnakeme-le anerltaneke-tyenge, itne tyerrtye apurreke-irreme-le aneketyenge. 

  Ampe ngkwenhe areye-ke imperneme-le akaltye-le anthaye altyerre-ke, apmere atyemeye kenhe-ke, arrenge kenhe-ke, meye kenhe-ke, aperleye kenhe-ke, ampe ngkwinhe areye arrkenhe arratye-ke irrpelthe- irreme imerne-lhetyeke.  Arne arrpenhe areye-arlke mwareme-le akaltye-irretyeke, didgeridoo arlke, arne-nge tyele mape-arlke mware-tyeke.

7. Mwantye mwantye-ileme-le itneke iletyeke, iwenhe arteke ame aneme, kwerte-kwenye, drugs-kwenye.

  Ampe ngkwinhe kwenhe akunte aneme iwenhe arteke arle aneme ngkwarle uthenhe drugs iperre.  Alakenhe ikwere-iperre mwantye arntarelhe-tyeke, itne akurne ilelthe-ketye.  Ngkwenge artweye ingkerre apurte irremele ankgerreme-le anetyeke, kwerte uthene drugs utheneke akerte-ke, ampe teenager ngkwinhe areye-nge. 

  Unte kene itneke ilelhe-le, unte kwenhe warreye-irreme kwerte akerte uthene drug iperre kwenhe akurne anthurre aneme.  Angkentye-le rules nhenhe areye kenhe aneme, kwerte uthene drugs utheneke arlke, ilemele angkentye impene kwenhe nhenhe areye aneme.

8. Ampe teenager ngkwinhe kenhe atyewe mape unte iterle areme?

 

Atyewe ikwerenhe mape-le awele teenager ngkwinhe urpertelhe-ileme.  Itne-nge aneme-le akwele itne angware-irreme-le anentye-akngerre, nhenge iwerlte alheke-tyenge, apurte irreme-le arlakelhente aneme-le.

Iterlare angkwenge areye-nge ame ampe teenager ngkwinhe aneme.  Atyewe ikwerenhe-ke artweye areye-ke angkaye, rules iwenhe ame itne-kenhe aneme drug ane ngkwarle uthene-ke, rules akwethe itne arle areme-le apente-tyenhe.  Unte apeke arle iterreme ampe teenager ngkwenhe kenhe atyewe apeke arle drugs-ke urrkame, angkaye nhakenhe ame itneke iterrentye akngarte-iweme ane ulaye-le atyewe itnekenhe-ke ayiye ileme.

 

Positive Choices artwork by Jenna Lee (Larrakia artist, Gilimbaa).

Page last reviewed: 19/04/2024

Something missing?

Looking for information that isn’t provided here?

Make a suggestion for this website

Need immediate support for
you or someone you know?

Get help and support now